Editoriala
Mundu zabaleko itzultzaileak kinka halako batean daude: nahiz eta itzulpen eskaera gero eta handiagoa den, nazioarteko merkataritza eta komunikazioa etengabe gehituz joatearen ondorioz (globalizazioarekin batera deslokalizazioaren bidaidea etorri ohi baita), itzultzaileari gero eta zailago gertatzen zaio eskatzaileak edo bezeroak inguratzea. Bestalde, itzulpenak emateko epeak laburtuz doaz, munduaren abaila bizia dela bitarte; horrek, ordea, ez dakar ondoriotzat prezioak handitzea presa dela kausa (orain arte bezala), kontrakoa baino: plazan itzultzaileen elkarrekiko lehia handiagoa denez gero, sariak behera doaz. Horrezaz gain, Europako zenbait txoko ekonomi krisiak jota egoteak ez ditu gauzak inondik inora errazten.
Egoera orokor horren guztiaren erdian, euskarazko merkatu berezira ere heltzen hasi dira ekonomi egoeraren ondorioak: ezin ukatuzkoa da euskal itzulpengintza, aldez edo moldez, autonomi erkidegoetako erakunde publikoen eta haien mendeko erakunde eta ekimenen aginduetara dagoela, dela normalizazio legeen ondorioz dela herritarren eskaeren ondorioz. Eta ekialdeko administrazio publikoetan murrizketak gertatzen ari direnez gero, kulturarekin eta hizkuntzarekin zerikusia duten zenbait programa urrituz doaz (bai eta itzuli beharra ere). Bestalde, ekimen pribatua ere hasita dagoenez gero krisiaren ondorioak pairatzen, itzulpena kaltedun gertatzen ari da.
Diru estualdi horiek EIZIEren moduko irabazteko asmorik gabeko elkarteetaraino heltzen hasi direnez gero, euskal itzultzaileontzat garai egokia izan daiteke honako hau etorkizunari begira gogoeta estrategiko halako bat abian jartzeko, aldaketa garaia izanagatik ere, langintza bakarka berrasmatzea zaila da-eta ogia irabazteko borrokan bizi ere bizi diharduenarentzat. Guztiarekin ere, planetaren historian, aurreneko biderrez, itzulpengintza benetan bihurtu da jarduera estrategikoa, eta Internet sareari nahiz hartan eskura diren zenbait produktu, aplikazio eta programari esker, inoiz baino pertsona gehiagok badaki zertan datzan eta zeinen garrantzizkoa den itzulpena.
Etorkizunaz gogoeta egiteko orduan, ondokoak izan beharko ditugu ondo begi aurrean, geure merkatuaren ezaugarri bereziak goiti-behiti: a) itzulpen automatikoa gure gizartera etorri da geratzeko asmoz; inoiz ez da akasgabea izango (gizakiok ere tronpatu egiten gara-eta inoren mezuak ulertzean), gero eta hobea bai, ordea. Uraren, elektrizitatearen, Interneten eta beste batzuen antzera, oinarrizko baliabidea ez ezik, gertatzez, giza eskubide ere bihurtuko da, bai eta nonahi agerian egongo ere; b) itzulpengintza automatikoa gorabehera, gizakiak jorraturiko kalitate handiko itzulpenak balioa irabaziko du zenbait komunikazio egoeratan; c) itzultzailearen lana gero eta areago izango da itzulpen automatikozko programek itzulitakoa berridaztea edo editatzea. Zoritxarrez, horren ondorioz, makinek ikasi egingo dute gizakiek igarritako akatsetatik; hortaz, bigarren aldi batean, lan mota horren tamaina ere murriztuko da. Beraz, itzultzaileak bere burua prestatu beharko du halako batean "makinen hizkuntz aholkulari" bihurtzeko; d) banako itzultzaileak gero eta gehiagotan jo beharko du bezeroaren eta beraren arteko katea laburtzera (hau da, agentziak eta abar alde batera uztera), bitartekarien irabaziekin jokatzeko eta negoziatzeko aukera izango badu. Jakina, horrek banako berdinen arteko lankidetza "kooperatibak" eratu beharra lekarke: helburu nagusia kostuak murriztea izango da, guztiarekin ere; e) hizkuntz aukera edo sorta gero eta zabalagoa izango da: Internet bidez informazioa partekatzeko sareak erraz antolatzen dira herririk herri multinazionalek eta erakunde handiek tokian tokiko hizkuntzetan ematen ez dutena itzultzeko edo egokitzeko nahiz zabaltzeko asmoz: itzultzaileak inguru hurbilean antolatzen diren itzulpen piramideen erpinean egoten asmatu beharko du; f) itzulpen memorien funtzionamendua aldatuz joango da: dagoeneko hasita daude zenbait konpainia eta erakunde testu corpus handiak itzulpenerako eta terminologiarako erabiltzen eta egokitzen informatika tresna berezien bitartez -agerian nahiz ezkutuan-; hau da, inoren lanak erabiltzen (egileen baimenik gabe): itzultzaileok, itzulpen zerbitzu ofizialek eta itzultzaileen erakundeek, beraz, memoriak eta bestelako corpusak metatu eta trukatzeko tresnak antolatu beharko dituzte, ezinbestean (TAUS irabazteko asmorik gabeko elkarteak dagoeneko abian jarri duenaren moduko zer edo zer www.translationautomation.com ala Jaurlaritzak bidean duen banku publikoaren pareko zerbait); g) itzultzailea lantzean-lantzean behartuta egongo da aukeratzera ea ohiko moldeko itzulpengintzan jarraitu nahi duen (horrek izango dituen gorabeherekin) ala bere jakinduriari balio erantsiak atera gura ote dizkion hizkuntzarekin zerikusia duten bestelako eginkizunak jorratuta (egokitzea, berridaztea, edukiak moldatzea, aholku eskaintzea, makinen trebatzaile izatea, informazio-aholkulari jardutea...). Itzulpena gero eta salgaiago eta zerbitzuago izango da, baina horrek ez du ekarri behar langintzaren amaiera, nahitaez.
EIZIE elkarteak aspaldi honetan abian jarritako ekimenak eta zenbaki honetara bildutako artikuluetako batzuek argi egin nahi lukete gogoeta saio horretan. Dena dela, geure etorkizunaren jabe izango bagara, ezinbestekoa izango zaigu elkarrengana biltzea, gureak egingo ez badu.
