Aurkezpena
Senez aldizkariaren ale berezia duzu hau, irakurle, eta monografikoa: EIZIEk udazkenean antolatutako Itzultzaileak, idazlea lagun itzulpen mintegiaren fruitu. 2004ko Euskadi Literatura Sariaren irabazlea itzultzaileekin lanean buruz buru jarri izanaren ondorio. Esku artean duzu, bada, Jokin Muñozek duela hamar urte idatzitako Hausturak liburuko izen bereko ipuina, bost hizkuntzatan.
Aurtengo urriaren 3tik 6ra bitartean Elgetako Espaloia kafe antzokian bildu eta elkarlanean aritu dira Jokin Muñoz bera eta itzultzaileak: Gabriele Schwab (alemanera), Roberta Gozzi (italierara), Daniel Luján (katalanera) eta Adam Zawiszewski (polonierara). Itzultzaile bakoitzak bere hizkuntzan eman ditu ipuineko irudiak, sentimenduak, paisaiak, oroimenak… eta hitzak, jakina!, bakoitzak bere herriko kideei, bere hizkuntzako hiztunei eskaini ahal izateko euskal idazlearen munduaren zati txiki bat bada ere.
Hor aritu dira, Elgetan «erretiratuta», idazlea eta itzultzaileak elkarlanean, elkar aberasten, galderaz josten, «egutera» eta antzeko hitz bereziekin borrokan, batzuetan, eta bestelako ele errazagoekin ipuin bera hainbat hizkuntzatan josten, beste batzuetan.
Honela dio ipuinaren pasarte batek:
Zer gerta ere, iparraldeko bidea hartu zuten Julian eta bestek, berena bezalako herri batekin topo egin zuten arte: gurea. Beren herritik atera eta, nondik jo asmatu ezinik, trenbidea jarraitu zuten urratsez urrats, "arrail hauek norabait eramango gaituzte" amonaren aholku-aginduari amore emanez.
Orain, itzulpen hauei esker, gure herriak ere beste herri batzuetarako bideari ekingo dio, beste herri batzuekin egingo du topo. Hegoak zabaldu eta hegan egingo dute euskarazko hitzek: hegaldiaren buruan, italierazko itxura hartuko dute, alemanezko hitz bihurtuko, polonierako letretara errendituko, edota katalanaren jantziez apainduko. Edo, agian, nahiago izango dute trena hartu, eta bide luzeei ekin, gaueko ametsez baliatuz beste hizkuntzetara antzaldatzeko… Nork daki?
«Arrail hauek norabait eramango gaituzte», dio ipuineko amonak. Itxaropen horrekin ekin genion iaz Tarazonan ibilbide honi. Nora eramango gintuzten jakin gabe hartu genituen Tarazonarako errailak, abiaburua bakarrik erabakita: aurreko urtean Euskadi Literatura Saria irabazi zuen idazlea aukeratuta. Izan ere, han, Pello Lizarralderen «Un Ange Passe» ipuina beste lau hizkuntzatara itzuliz (frantsesa, daniera, suomiera eta errusierara) hasi ginen idazle eta itzultzaileon arteko elkarlanerako mintegi mamitsu hauek atontzen. Bide erakargarri, aberasgarri eta atsegina, benetan.
Ez dakit nora, baina ziur naiz arrail hauek norabait eramango gaituztela, duela urte batzuk amestu ezingo genukeen geltoki berri batera. Izan segur. Izan ongi!
