SENEZ aldizkariaren 35 urteak (2019)

Senezek, 50 zenbaki; Senezek, 35 urte… Ez dira, ez, hutsaren hurrengo zenbakiak. Merezi zuten ospakizun bat, eta halaxe antolatu genuen ekitaldi bat. Dozena bat adiskide gonbidatu genituen hitzez parte hartzera, beren gogoetak egitera guk puntu jakin batzuk emanik, asmoa izanik denon arteko begirada poliedriko bat osatzea Senezi hainbat ertzetatik so eginez. Sorreraz mintzatu ginen, aldizkariaren ibilbideaz, diseinuaz, akademian ere duen garrantziaz, ikasketa eta ikerketarako ehuntzen joan den ondareaz, inpaktuaz eta etorkizunaz... eta, gainera, Anjel Lertxundi izan genuen gonbidatu berezi.

senez50.jpg

Zuzeneko parte-hartzeak eta bideo batean grabatutako lagunenak izan genituen ekitaldian, hamaika eta bat lagunez inguraturik. Musikariak ere pare bat izan genituen, festarako espresuki sorturiko zortziko eder batekin ongietorria egiten eta amaierako otamena girotzen.

50 años 2 txikiagoa.png

Jendaurreko ekitaldia

2019ko urriaren 16an elkartu ginen, Victoria Eugenia Antzokiko Club aretoan, Donostian. Nor bere lekuan eseririk, Karlos del Olmo Senezen zuzendariak egin zigun bigarren ongietorria. Hasieratik azpimarratu nahi izan zuen aldizkariak, lehen aletik beretik, profesionalok ikusezintasunetik irtenarazteko duen gaitasuna. Josu Zabaletak, jarraian, Senez Martuteneko Eskolan jaio zela kontatu zigun, 1984an, ikasleen eta inguruko itzultzaileen premiez jabetzen hasita zeudenez gero ez baitzuten izan zalantzarik behar zela halako aldizkari bat, itzultzaileek itzultzaileentzat egingo zuten bat. Hiru hamarkada pasatxoren buruan, iritzi berarekin agertu zen oholtzara Itziar Diez de Ultzurrun EIZIEren lehendakaria, aldizkaria ezinbestekoa ote dugun galderari erantzuteko asmoz: “Hain izan da hala, non Senezen plazan sortu baitzen EIZIE bera. Eta horrek erakusten du, nire ustez, zeinen ezinbesteko izan dugun eta dugun oraindik gure ibilbidean”.

Baina Senez ez da ezaguna soilik barruko edukiagatik. Denok ere preziatuak ditugu Juan Azpeitiak ale bakoitzerako berariaz egiten dituen marrazkiak, azalekoak zein barnean txertatuta doazenak. Pena du azalekoak baino ez direlako ateratzen koloretan, baina “zer egingo zaio” batekin gainditzen du kontua: “Askatasun osoa dut aldizkarian, eta hori plazer hutsa da”. Esker oneko agertu zen Garazi Ugalde ere, haren ustetan aldizkariak jarraitzen baitu “unean-unean euskal itzulpengintzaren edo gure jardun honetan gertatzen ari denaren berri ematen eta dauzkagun gogoetak besteekin partekatzeko leku bat eskaintzen”. Maite Imazek, berriz, oso aintzat hartzen du, besteak beste, Senezek euskal itzulpengintzaren historia eta EIZIErena jasota izatea, jasotzen segitzea.

Eskertzen ditugu, beraz, edukiak eta irudiak, eta nola ez eskertu horiek guztiak urtero, huts egin gabe, txukun jartzen dizkigun maketatzailearen lana, Jose Luis Agoteren lana. Izan ere, berak dioen bezala, bere ekarpenetako bat kanpoko hizkuntzetako –txinera, japoniera, errusiera…–letra-tipoen eta abarren arazoak konpontzea izan da. Eta kanpokoenaz ari garenez, ezin azpimarratu gabe utzi Claudia Torralbak aldizkariari eskainiriko lehen hitzak: “Kanpoko gauzei buruzko informazioa edonon aurki daiteke; euskal munduaren ingurukoa, ordea, Senezen. Hori da, nire ustez, etxeko apaletegian ezinbestekoa dugun aldizkaria”. Ez dakigu Lurdes Auzmendi itzultzaile eta interpreteak Torralba ezagutzen ote duen, Letren Fakultatetik-edo, baina ez du kezkatzen Senezen idazten duten egile asko ez ezagutzeak: “Senez jasotzen dudanean, lehenik aurkibidea begiratzen dut beti. Eta lehen poza hortxe hartzen dut, ikustean egile asko ez ditudala ezagutzen. Horrek esan nahi du ni aurrera joan naizela baina atzetik hainbat jende datorrela, eta, benetan, izugarrizko poza ematen dit horrek”.

Aurrekoak eta atzekoak. Horixe hartu zuen hizpide Uxoa Iñurrietak, itzulpen automatikoa dela eta: “Senezen lehenengo-lehenengo alera jotzen badugu, ikusten da 1984ko alearen sarrerako aurtikuluan aipatzen dela nola egunen batean planteatu beharko den itzulpen automatikoa erabilgarria izan daitekeela esparru batzuetan”. Baina adimen artifiziala zer litzateke gizon-emakumeen neuronen ekarpenik gabe? Bada, hain zuzen ere, pertsonen ekarpenari heldu nahi izan zion Bego Montoriok EIZIEren aldizkaria goraipatzeko, itzultzaile, zuzentzaile eta interpreteen lekukotza nonbait jasotzen bada Senezeko elkarrizketetan jasotzen baita: “Hor badugu hari bat euskal itzultzaileon historiari dedikatzeko”.

Koldo Bigurik hartu zuen hitza hurrena, historia horretako parte baita bera ere. Ez dago latina itzultzen ibili beharrik hark esandako lehen hitzak ulertzeko: “Senez rara avis bat da itzulpenari buruzko aldizkarien munduan. Esan daiteke helburu akademiko bat daukala, itzulpenari buruzko gogoeta, ikerketa eta oinarri teoriko bat lantzen duelako, baina profesional guztiei zuzendurik dago. Hori du meriturik handiena”.

Adi-adi entzun zituen horiek guztiak Anjel Lertxundi idazleak, itzultzaileon lagun estimatuak. Gure festan izan zedin nahi genuen, eta gonbidatu orduko etorri zen. Pagotxa geurea zelakoan, zur eta lur utzi gintuen: “Niretzat Senez ezinbestekoa da. Hilero jasoko banu, pagotxa litzateke, izan nezakeen pagotxik handiena. Izan ere, nola jarduten du idazle batek ez bada idazkera landuz, ez bada baliabide literario guztiak landuz? Senezen daukagu horretarako materiala”.

Eta ekitaldi amaierako hitzak ere del Olmok eskaini zizkigun, eta ez nolahaikoak: “Senez beti izango da lanbidean diharduzuenok nahi duzuena. Hori, beti”.

50 ale; 35 urte… Bidaia ez da amaitu, ordea. Itakarako itsasontzian ikusiko dugu elkar!                                  

Hizlariak

Musikariak: «HATXE» eta Jurdana Otxoa

Bideoa: Aritz Branton

Laguntzaileak: Donostiako Udala eta CEDRO